Soal bahasa jawa kelas 4 semester 1 dan kunci jawabannya

Soal bahasa jawa kelas 4 semester 1 dan kunci jawabannya

Kumpulan Soal Bahasa Jawa Kelas 4 Semester 1 Lengkap dengan Kunci Jawaban: Panduan Belajar Komprehensif

Pendahuluan

Bahasa Jawa, sebagai salah satu warisan budaya adiluhung, memegang peranan penting dalam pembentukan karakter dan identitas generasi muda, khususnya di wilayah Jawa. Mempelajari Bahasa Jawa sejak dini, seperti di bangku Sekolah Dasar, bukan hanya tentang menguasai tata bahasa atau kosa kata, tetapi juga menanamkan nilai-nilai luhur, etika, dan adat istiadat yang terkandung di dalamnya.

Bagi siswa kelas 4 SD, semester 1 adalah periode krusial untuk memperdalam pemahaman mereka tentang Bahasa Jawa. Materi yang diajarkan mulai bervariasi, meliputi aksara Jawa dasar, tembung (kosakata), ukara (kalimat), unggah-ungguh basa (tata krama berbahasa), hingga wacan (bacaan) sederhana. Untuk memastikan pemahaman yang optimal, latihan soal secara berkala menjadi sangat penting.

Soal bahasa jawa kelas 4 semester 1 dan kunci jawabannya

Artikel ini akan menyajikan kumpulan soal Bahasa Jawa kelas 4 semester 1 yang komprehensif, mencakup berbagai jenis soal dan materi pokok yang umumnya diajarkan. Setiap bagian soal akan disertai dengan kunci jawaban yang jelas, sehingga dapat menjadi panduan belajar mandiri bagi siswa, alat evaluasi bagi orang tua, dan referensi tambahan bagi para guru. Dengan total sekitar 1200 kata, artikel ini diharapkan dapat menjadi sumber belajar yang lengkap dan bermanfaat.

Materi Pokok Bahasa Jawa Kelas 4 Semester 1

Sebelum masuk ke latihan soal, ada baiknya kita mengenal kembali materi-materi pokok yang biasanya diajarkan pada kelas 4 semester 1:

  1. Aksara Jawa: Pengenalan dan penulisan aksara Jawa Carakan (Ha, Na, Ca, Ra, Ka, dst.), Sandhangan Swara (Wulu, Suku, Pepet, Taling, Taling Tarung), serta Pasangan Aksara Jawa dasar (misalnya pasangan Ha, Na, Ca, Ra, Ka).
  2. Tembung (Kosakata):
    • Tembung Ngoko dan Tembung Krama: Perbedaan dan penggunaan kata-kata dalam ragam ngoko dan krama.
    • Tembung Kosok Balen (Antonim): Kata-kata yang berlawanan arti.
    • Tembung Dasanama (Sinonim): Kata-kata yang memiliki arti sama.
    • Tembung Lingga (Kata Dasar) dan Tembung Andhahan (Kata Jadian): Pengenalan imbuhan (ater-ater, panambang, seselan).
    • Tembung Pitakon (Kata Tanya): Apa, sapa, kapan, ngendi, pira, kepiye, kenapa.
  3. Ukara (Kalimat):
    • Ukara Pitakon (Kalimat Tanya)
    • Ukara Pakon (Kalimat Perintah)
    • Ukara Crita (Kalimat Berita)
    • Penyusunan kalimat sederhana yang benar.
  4. Unggah-Ungguh Basa (Tata Krama Berbahasa):
    • Pengenalan Ngoko Lugu, Ngoko Alus, Krama Lugu, dan Krama Alus dalam konteks sederhana.
    • Penggunaan bahasa yang tepat kepada orang yang lebih tua, teman sebaya, atau orang yang lebih muda.
  5. Wacan (Bacaan) & Dongeng: Memahami isi bacaan pendek, menjawab pertanyaan berdasarkan teks, menceritakan kembali isi dongeng, serta menemukan amanat dari cerita.
  6. Paribasan/Bebasan/Saloka (Peribahasa): Pengenalan peribahasa sederhana yang relevan dengan kehidupan sehari-hari anak-anak.
  7. Sesorah (Pidato Sederhana): Pengenalan konsep pidato sederhana atau berbicara di depan umum.

Jenis Soal yang Disajikan

Dalam artikel ini, soal akan dibagi menjadi tiga jenis untuk melatih berbagai aspek kemampuan siswa:

  1. Pilihan Ganda (A, B, C, D): Menguji pemahaman konsep dasar, kosakata, dan kemampuan mengidentifikasi jawaban yang benar.
  2. Isian Singkat: Menguji daya ingat terhadap kosakata, aksara Jawa, atau melengkapi kalimat.
  3. Uraian: Menguji kemampuan siswa dalam menjelaskan, menulis, atau menyusun kalimat secara mandiri.
READ  Soal plbj kelas 4 semester 2 dan kunci jawaban

Kumpulan Soal Bahasa Jawa Kelas 4 Semester 1

A. Soal Pilihan Ganda

Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi milih salah siji wangsulan kang paling bener!

  1. Aksara Jawa "ma" yen diwenehi sandhangan "wulu" unine dadi ….
    a. mo
    b. mu
    c. mi
    d. me

  2. "Bapak tindak kantor." Tembung "tindak" kalebu tembung krama. Yen diowahi dadi tembung ngoko yaiku ….
    a. lunga
    b. lunga menyang
    c. teka
    d. mulih

  3. Tembung kosok balene "resik" yaiku ….
    a. endah
    b. buthek
    c. reged
    d. wangi

  4. "Numpak sepedha kudu ati-ati." Tembung "sepedha" menawa ditulis nganggo aksara Jawa yaiku ….
    a. ꦱꦥꦺꦝ
    b. ꦱꦺꦥꦺꦝ
    c. ꦱꦼꦥꦺꦝ
    d. ꦱꦥꦼꦝ

  5. Ukara ing ngisor iki kang kalebu ukara pitakon yaiku ….
    a. Adhiku lagi sinau.
    b. Jupukna bukuku!
    c. Sapa sing ora mlebu dina iki?
    d. Ayo padha dolanan!

  6. "Mangan" tembung linggane yaiku ….
    a. mangan
    b. pangan
    c. manganan
    d. dipangan

  7. Tembung dasanama "banyu" yaiku ….
    a. geni
    b. tirta
    c. lemah
    d. angin

  8. "Budhe tindak pasar." Ukara krama alus iki yen diowahi dadi ngoko alus yaiku ….
    a. Budhe lunga pasar.
    b. Budhe tindak pasar.
    c. Budhe lunga menyang pasar.
    d. Budhe dhahar pasar.

  9. "Panjenengan badhe tindak pundi?" Ukara iki diucapake marang ….
    a. Adhik
    b. Kanca sak kelas
    c. Wong tuwa
    d. Kewan

  10. "Aja dolanan banyu ing kali, mengko ….!" Tembung kang trep kanggo ngisi ceceg-ceceg yaiku ….
    a. seneng
    b. adhem
    c. bahaya
    d. teles

  11. Sandhangan "suku" iku gunane kanggo ngowahi swara dadi ….
    a. i
    b. u
    c. e
    d. o

  12. "Simbah nembe …. sega." Tembung kang trep kanggo ngisi ceceg-ceceg nganggo krama alus yaiku ….
    a. mangan
    b. nedha
    c. dhahar
    d. ngombe

  13. Yen matur marang wong tuwa, becike nggunakake basa ….
    a. Ngoko lugu
    b. Ngoko alus
    c. Krama lugu
    d. Krama alus

  14. "Gunung" tembung dasanamane yaiku ….
    a. samodra
    b. arga
    c. wana
    d. kali

  15. "Tulisen aksara Jawa ing ngisor iki!" Ukara iki kalebu ukara ….
    a. pitakon
    b. pakon
    c. crita
    d. pangajak

  16. Paribasan "Adigang, adigung, adiguna" tegese wong sing ….
    a. seneng tetulung
    b. ngendelake kekuwatane, kaluhurane, lan kapinterane
    c. ora duwe apa-apa
    d. seneng ngapusi

  17. Yen arep nyilih potlot kancamu, ukara kang trep yaiku ….
    a. Potlotmu silihanku!
    b. Aku nyilih potlotmu!
    c. Aku njaluk potlotmu!
    d. Nyuwun sewu, kanca, kula nyuwun dipunampilaken potlot panjenengan.

  18. "Nalika semana, ana bocah wadon kang ayu banget jenenge Rara Anteng." Ukara iki biasane ditemokake ing ….
    a. pawarta
    b. dongeng
    c. geguritan
    d. layang

  19. "Sapu sada" iku kalebu tembung ….
    a. lingga
    b. andhahan
    c. camboran
    d. saroja

  20. "Dhapur" tegese ….
    a. pawon
    b. kamar
    c. ruang tamu
    d. kamar mandi

READ  Menguasai Bahasa Indonesia Kelas 11 Semester 2: Panduan Lengkap dengan Contoh Soal dan Kunci Jawaban

B. Soal Isian Singkat

Isenana ceceg-ceceg ing ngisor iki nganggo tembung kang trep!

  1. Aksara Jawa "ca" yen diwenehi sandhangan "taling" unine dadi ….
  2. Tembung kosok balene "padhang" yaiku ….
  3. "Simbahe Dani lagi lara." Tembung "lara" yen dikramakake dadi ….
  4. "Kowe arep menyang ngendi?" Ukara iki kalebu ukara ….
  5. Tulisen aksara Jawa "sa" ing kene: ….
  6. Tembung dasanama "srengenge" yaiku ….
  7. "Adhiku …. permen akeh banget." Tembung kang trep kanggo ngisi ceceg-ceceg yaiku …. (mangan/dhahar)
  8. Tulisen nganggo aksara Latin: ꦮꦶꦤꦢꦶꦪꦠꦶ = ….
  9. "Ora ana udan, ora ana angin, kok ujug-ujug ana swara bledheg." Paribasan iki tegese ….
  10. Wong sing gaweane nggambar diarani ….

C. Soal Uraian

Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi ringkes lan cetha!

  1. Tulisen nganggo aksara Jawa:
    a. Saka
    b. Tuku
    c. Dhuwit

  2. Gawea ukara pitakon kanthi nggunakake tembung "kapan"!

  3. Owahanen ukara ngisor iki dadi krama alus!
    "Aku arep mulih saiki."

  4. Wacanen dongeng ing ngisor iki banjur wangsulana pitakonane!
    Kancil lan Baya
    Ing sawijining dina, Kancil kepengin banget nyabrang kali. Nanging, kaline jembar lan banyune jero banget. Kancil mikir keras, kepiye carane bisa nyabrang. Dumadakan, Kancil weruh rombongan Baya lagi padha turu ing pinggir kali. Kancil banjur duwe ide. Dheweke nyedhaki Baya sing paling gedhe, "He Baya, kowe ngerti ora yen Raja Hutan ngaturi kowe kabeh melu pesta gedhe?" Baya kaget lan bungah, "Wah, bener ta Kancil? Pesta apa?" Kancil njawab, "Bener. Nanging, Raja Hutan pengin ngitung jumlah Baya sing arep melu. Ayo padha jejer ing kali, mengko tak itung siji-siji." Baya-baya iku manut. Kancil banjur mlumpat saka punggung siji Baya menyang Baya liyane nganti tekan sebrang kali. "Hahaha… Matur nuwun, Baya! Aku wis tekan sebrang!" Kancil ngomong karo ngguyu. Baya-baya padha sadhar yen diapusi.

    Pitakonan:
    a. Sapa wae paraga ing dongeng kasebut?
    b. Kepiye carane Kancil bisa nyabrang kali?
    c. Apa amanat kang bisa dijupuk saka dongeng Kancil lan Baya?

  5. Sebutna telu (3) tuladhane dolanan tradisional Jawa!

Kunci Jawaban

A. Kunci Jawaban Soal Pilihan Ganda

  1. c. mi (ꦩ + ꦶ = ꦩꦶ)
  2. a. lunga
  3. c. reged
  4. c. ꦱꦼꦥꦺꦝ (sa pepet, pa taling, dha)
  5. c. Sapa sing ora mlebu dina iki? (Ada kata tanya "sapa")
  6. b. pangan (Kata dasar dari "mangan" yang berarti makan)
  7. b. tirta
  8. b. Budhe tindak pasar. (Dalam konteks ngoko alus, "tindak" tetap digunakan untuk orang yang dihormati meskipun predikatnya ngoko, ini menunjukkan kesantunan).
  9. c. Wong tuwa (Karena menggunakan krama alus "panjenengan", "badhe", "tindak")
  10. c. bahaya
  11. b. u
  12. c. dhahar (Bentuk krama alus dari makan untuk orang yang sangat dihormati)
  13. d. Krama alus
  14. b. arga
  15. b. pakon (Kalimat perintah)
  16. b. ngendelake kekuwatane, kaluhurane, lan kapinterane
  17. d. Nyuwun sewu, kanca, kula nyuwun dipunampilaken potlot panjenengan. (Paling sopan dan menghormati)
  18. b. dongeng
  19. c. camboran (Gabungan dua kata yang membentuk makna baru, "sapu" dan "sada" (lidi))
  20. a. pawon
READ  Soal pas kelas 4 semester 1 dan kunci jawaban

B. Kunci Jawaban Soal Isian Singkat

  1. ce (ꦕ + ꦺ = ꦕꦺ)
  2. peteng
  3. sakit / gerah
  4. pitakon
  5. surya / baskara / aruna (pilih salah satu atau lebih)
  6. mangan (Karena "adhiku" biasanya menggunakan ngoko)
  7. Winadiyati
  8. Dumadakan ana kedadeyan sing ora disangka-sangka utawa tanpa sebab.
  9. juru gambar

C. Kunci Jawaban Soal Uraian

  1. Tulisen nganggo aksara Jawa:
    a. Saka: ꦱꦏ
    b. Tuku: ꦠꦸꦏꦸ
    c. Dhuwit: ꦝꦸꦮꦶꦠ꧀

  2. Gawea ukara pitakon kanthi nggunakake tembung "kapan"!
    Contoh jawaban:

    • Kapan kowe arep dolan menyang omahku?
    • Kapan Ibu tindak pasar?
    • Kapan pelajaran Bahasa Jawa diwiwiti?
  3. Owahanen ukara ngisor iki dadi krama alus!
    "Aku arep mulih saiki."
    Krama alus: "Kula badhe kondur samenika."

  4. Wacanen dongeng ing ngisor iki banjur wangsulana pitakonane!
    a. Sapa wae paraga ing dongeng kasebut?

    • Paraga ing dongeng kasebut yaiku Kancil lan Baya.
      b. Kepiye carane Kancil bisa nyabrang kali?
    • Kancil ngapusi Baya kanthi ngakon Baya jejer-jejer ing kali, banjur Kancil mlumpat saka punggung siji Baya menyang Baya liyane nganti tekan sebrang.
      c. Apa amanat kang bisa dijupuk saka dongeng Kancil lan Baya?
    • Amanat: Kita kudu pinter nggunakake akal utawa kapinteran kanggo ngatasi masalah, nanging kudu tansah eling yen ngapusi iku ora becik. (Siswa bisa menjawab dengan versi yang mirip, intinya tentang kecerdikan dan bahaya ditipu/menipu).
  5. Sebutna telu (3) tuladhane dolanan tradisional Jawa!
    Contoh jawaban:

    • Cublak-cublak Suweng
    • Jelungan
    • Egrang
    • Gobak Sodor
    • Dhakon
    • Betengan
      (Pilih 3 dari daftar ini atau yang lain yang relevan)

Tips Belajar Bahasa Jawa untuk Siswa Kelas 4

  1. Praktek Rutin: Latihan membaca dan menulis aksara Jawa setiap hari, meskipun hanya beberapa kalimat.
  2. Ngerti Tegese: Jangan hanya menghafal kata, tetapi pahami artinya dan bagaimana penggunaannya dalam kalimat.
  3. Nggunakake Kamus: Biasakan menggunakan kamus Bahasa Jawa (online atau cetak) untuk mencari arti kata yang tidak dimengerti.
  4. Sinau Kanthi Seneng: Jadikan belajar Bahasa Jawa menyenangkan. Bisa dengan mendengarkan lagu Jawa, menonton film kartun berbahasa Jawa, atau bermain dolanan tradisional.
  5. Matur Krama: Biasakan berbicara Bahasa Jawa dengan unggah-ungguh yang benar kepada orang tua, guru, atau orang yang lebih tua.
  6. Wacan Dongeng: Sering-seringlah membaca dongeng atau cerita rakyat berbahasa Jawa untuk melatih pemahaman dan memperkaya kosakata.
  7. Takon Yen Ora Ngerti: Jangan malu bertanya kepada guru atau orang tua jika ada materi yang belum dipahami.

Penutup

Pembelajaran Bahasa Jawa adalah investasi jangka panjang dalam pelestarian budaya dan pembentukan karakter anak. Kumpulan soal ini diharapkan dapat menjadi salah satu alat yang efektif untuk mendukung proses belajar mengajar Bahasa Jawa di tingkat dasar, khususnya kelas 4 semester 1. Dengan semangat dan ketekunan, setiap siswa pasti bisa menguasai Bahasa Jawa dengan baik dan benar, serta mencintai budayanya sendiri. Semoga artikel ini bermanfaat bagi kita semua.

About the Author

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *

You may also like these